RUMAH KEDAI BERSEJARAH PEKAN LAMA KIMANIS (1939-2021): KAJIAN KE ATAS KEMUSNAHAN SEMULA JADI (KIMANIS OLD TOWN HISTORICAL SHOP HOUSES (1939-2021): A STUDY ON NATURAL DESTRUCTION)

Abstract

Abstrak 

Kajian ini adalah mengenai bangunan rumah kedai bersejarah di Pekan Lama Kimanis yang telah musnah akibat faktor semula jadi iaitu angin ribut dan dimangkinkan lagi oleh faktor kemerosotan struktur bangunan yang tidak ada usaha pemuliharaan. Objektif kajian ialah menbincangkan faktor utama yang menyebabkan berlaku keruntuhan keseluruhan struktur bangunan kedai. Kaedah kajian yang digunakan ialah kajian arkib untuk mendapatkan data berkaitan dengan sejarah pembinaan dan kajian arkeologi lapangan untuk menilai tahap kemerosotan struktur dan bahan binaan. Dapatan kajian ini ialah tahap kemerosotan sturuktur bangunan berlaku kerana bahan binaannya yang mula mereput, beban bahan binaan baru yang digunakan dalam pengubahsuaian tidak mengikut jenis bahan asal dan tanpa pemantauan Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) Daerah Papar. Ketidakstabilan struktur bangunan menyebabkan hentaman angin dengan kekuatan Kategori 2 pada 12 Oktober 2021 meruntuhkan keseluruhan bahagian bangunan dua tingkat kedai. Pada tahun 2022 keseluruhan rangka runtuhan bangunan ini telah dilupuskan oleh PBT Daerah Papar. Kajian ini amat penting sebagai penanda aras kepada kajian penilaian atau post-mortem jika kemusnahan berlaku ke atas bangunan lain, khususnya di Sabah pada masa depan dan kepentingan memulihara bangunan rumah kedai bersejarah lain yang masih wujud.

Kata Kunci: Bangunan rumah kedai bersejarah, bencana alam, angin, pemuliharaan Kimanis

Abstract 

This study is about a historic shop building in Pekan Lama Kimanis that has been destroyed due to natural factors such as storms and further catalyzed by the deterioration of the building structure that there is no conservation effort. The objective of the study is to discuss the main factors that cause the collapse of the entire shop building structure. The research method used is archival research to obtain data related to construction history and field archeology research to assess the level of deterioration of structures and building materials. The findings of this study is that the level of deterioration of the building's structure occurs due to its building materials that start to decay, the load of new building materials used in the renovation is not according to the type of original materials and without monitoring by the local authority of Papar District. The structural instability of the building caused a Category 2 wind impact on 12 October 2021 to collapse the entire part of the two-storey shop building. In 2022, the entire ruins of this building have been disposed of by the Papar District PBT. This study is very important as a benchmark for evaluation or post-mortem studies if destruction occurs on other buildings, especially in Sabah in the future and the importance of conserving other historic shophouse buildings that still exist.

Keywords: Historic shophouse building, natural disaster, wind, conservation, Kimanis