Analisis Komposisi Bahan Bata Purba Di Candi Serut B (TLJ I)

Abstract

Abstrak

Tujuan kajian ini dilakukan adalah untuk menentukan samada bata kuno yang terdapat di Candi Serut B menggunakan bahan mentah daripada sumber tempatan atau tidak. Bahan binaan utama yang digunakan dalam pembinaan candi ini adalah bata daripada tanah liat yang dibakar. Analisis saintifik menggunakan kaedah sinar-X berpendarflour (XRF) dan pembelauan sinar-X (XRD) boleh menentukan kandungan kimia yang terdapat dalam bata, iaitu kandungan mineral dan unsur utama serta unsur surih di dalam sampel bata. Hasil analisis mendapati kandungan mineral yang terdapat dalam sampel bata Candi Serut B adalah kuartza, kristabolite, anorthoclase, andesine, anorthite, hematite, labradorite, spinel, tealite, arsenopyrite, mullite dan juga cordierite. Perbandingan antara kandungan unsur surih dan unsur utama antara sampel bata dengan sampel lempung yang terdapat di sekitar kawasan percandian Batujaya menunjukkan terdapatnya pertindihan antara dua sampel. Ini menunjukkan bata yang digunakan dalam pembinaan Candi Serut B menggunakan tanah liat yang terdapat di sekitar kompleks percandian. Penggunaan bahan mentah tempatan menunjukkan kearifan penduduk tempatan dalam menghasilkan bata bagi membangunkan Candi Serut B.

Kata kunci: Candi Serut B, Kampung Gunteng, sinar-X berpendarflour (XRF), pembelauan sinar-X (XRD)

Abstract

The purpose of this study is to determine whether the ancient brick from Candi Serut B was built using raw material from local sources or not. The main constructed material used in the construction of this temple is made of fired clay bricks. Scientific analysis using the X-ray fluorescence (XRF) and X-ray diffraction (XRD) methods may determine the chemical content in the brick, such as mineral content, major and trace elements. Analysis shows that the bricks contain mineral sush as quartz, kristabolite, anorthoclase, andesine, anorthite, hematite, labradorite, spinel, tealite, arsenopyrite, mullite and cordierite. Comparison of trace and major element of the bricks and clay samples suggesting that the chemical content of the bricks and clay samples are similar. This shows that the bricks used in the construction of Candi Serut B was made by clay taken from the vicinity area of Batujaya. The use of local raw materials indicates the local wisdom in producing bricks to develop the Candi Serut B.

Keywords: Candi Serut B, Kampung Gunteng, X-ray fluorescence (XRF), X-ray diffraction (XRD)